n     نيازسنجي در برنامه هاي آموزش سلامت

Assessment in health education program   

    تعريف و اصول اساسي نياز سنجي

n       تعريف نياز

تفاوت  وضع موجود با وضع مطلوب                                

تفاوت آنچه هست با آنچه باید باشد                                  

n       انواع نياز

نياز هنجاري Normative.N

نياز احساس شده Felt.N

نياز مورد درخواست Expressed.N

نياز مقايسه اي Comparative.N

نياز پيش بيني شده يا مورد انتظار Expected.N

n       نياز هنجاري

نيازي كه با يك استاندارد مقايسه مي شود

مثال : شرح وظايف شغلي

n       نياز احساس شده 

آنچه كه مردم فكر مي كنند كه نياز دارند 

مثال : داشتن كامپيوتر

n       نياز مورد درخواست

آنچه كه مردم براي رفع آن اقدام مي كنند  

مثال : درخواست تجهيز بيمارستان شهر به MRI

n       نياز مقايسه اي

امتياز ويژه اي كه بعضي از مردم دارند و ديگران ندارند   

n       نياز پيش بيني شده يا مورد انتظار

        تفاوت وضع موجود با وضعیت مطلوب در آینده

n       اهميت نيازسنجي

ü              كمك در انتخاب بهترين روش طراحي و انجام مداخله

ü          حصول اطمينان از تاثير مداخله در دستيابــي به اهداف

ü           انجام مداخلات آموزشي بر اســاس شكـــاف موجود در  KAP  مخاطبان برنامه

n       موضوعات نيازسنجي

ü      مشتريان خدمات آموزش سلامت ( مردم – كاركنان بهداشتي – اعضاي جامعه ...)

ü      برنامه هاي آموزش سلامت ( عموم مردم – پرسنل)

ü      سازمان ، ارتباطات و ساختار اداري

n                جايگاه نيازسنجي   

ü       طراحي برنامه ( تدوين برنامه و عناصر آن )

ü       اجرا ( انطباق برنامه با شرايط اجرايي )

ü       ارزشيابي ( شناسايي هدفهاي عقيم مانده ) 

n       اصول نيازسنجي

ü      اصل تداوم

ü      اصل جامعيت

ü      اصل مشاركت

ü      اصل عينيت

ü      اصل سيالي نتايج 

ü      اصل توجه نابرابر

ü      اصل پويايي

ü      اصل تعهد

n       1ـ ‌اصل تداوم :

ü       نيازسنجي فرآيندي مستمر است، همانند برنامه‌ريزي كه به عنوان يك فرآيند يا جريان مد نظر مي‌باشد.

ü      مجموعه تغييراتي كه در مشاغل، وظايف، ايده‌آل‌ها ، ارزش‌ها و باورها به وجود مي‌آيد، ايجاب مي‌كند كه فرآيند نيازسنجي بطور مداوم و مستمر انجام پذيرد.

ü      طبق اصل استمرار و مداومت ، نيازسنجي نمي‌تواند اطلاعات مورد نياز برنامه‌ريزي را در بلند مدت تضمين كند.

n       2ـ اصل جامعيت :

ü        بنابر اصل جامعيت، از آنجا كه براساس اطلاعات حاصل از نيازسنجي، تصميمات مهم آموزشي و اداري اتخاذ مي‌گردد و منابع و امكانات گسترده‌اي به برنامه آموزشي اختصاص مي‌يابد؛ ضروري است كه در بررسي نياز جامعه تحت پوشش، نمونه‌اي را مورد تفحص قرار دهيم كه معرف جامعه مورد نظر باشد.

n       3ـ اصل مشاركت :

ü         به موجب اين اصل تمام گروه‌هاي ذينفع ، به ويژه آنهايي كه نيازسنجي و تدوين و اجراي برنامه‌ها بر وضعيت آنها تأثير مي‌گذارد ؛ بايد در نياز سنجي مشاركت فعال داشته باشند.

n       4ـ اصل عينيت :

ü          اين اصل بر قابليت اعتماد و عيني بودن نيازسنجي تأكيد دارد. سوال اين است كه تا چه حد داده‌هاي حاصل از نيازسنجي، تصوير درستي از واقعيت را منعكس مي‌كند. عينيت در نياز سنجي با مقوله داده‌هاي كمي و كيفي نيازسنجي ارتباط بسيار نزديكي دارد .

n       5 ـ اصل سيالي نتايج :

ü           اصل سيالي نتايج نيازسنجي با مسأله ميزان ثبات و پايداري نتايج نيازسنجي مرتبط است. از لحاظ نظري ، نيازها مفهومي در حال تغيير هستند و با تغييرات محيطي و اجتماعي متحول مي‌شوند. داده‌هاي حاصل از نيازسنجي ، در بلند مدت قابل اتكا و اعتماد نيستند.

n       6ـ اصل توجه نابرابر :

ü            در اين اصل توجه به اين امر مي‌شود كه در نيازسنجي، منابع اطلاعاتي مختلف مي‌توانند از اهميت و حساسيت متفاوتي برخوردار باشند و گروه نيازسنجي، بايد اقدام به وزن دهي منابع اطلاعاتي نمايد. در نتيجه نمي‌توان و نبايد توجه يكسان و برابري نسبت به منابع اطلاعاتي متعدد مبذول داشت.

n       7ـ اصل پويايي :

ü             اين اصل با آنچه كه در مبحث جايگاه نيازسنجي در برنامه‌ريزي گفته شد، ارتباط و همپوشاني دارد. از آنجا كه برنامه‌ريزي، فرآيندي پويا و جامع و در برگيرنده مؤلفه‌هاي طراحي، اجرا و ارزشيابي است، بنابراين نيازسنجي نيز مي‌تواند به عنوان يك فرآيند پويا در نظر گرفته شود كه در كليه مراحل برنامه‌ريزي داراي كاربرد عملي و مؤثر است.

n       8 ـ اصل تعهد :

ü             موفقيت نيازسنجي در برنامه‌ريزي، بستگي تام به وجود تعهد و ايمان عميق نسبت به اهميت و ضرورت آن دارد.

n       مسايل اساسي نيازسنجي

ü      اطلاعات حاصل قابل تعميم به كل نمي باشد .

ü      اطلاعات بدست آمده در مدت كوتاهي قابل استناد است .

ü      دستيابي به توافق كامل در مورد نيازها امكان پذير نمي باشد .

ü      تعيين مطلوبيت آينده بر اساس اطلاعات فعلي كاملاً درست نمي باشد .

n       بحث دوم

n       فرآيند نيازسنجي آموزش سلامت 

n       براي شروع نيازسنجي آموزش سلامت ، ابتدا بايد تيم نيازسنجي تشكيل شود .

اعضاي تيم نيازسنجي آموزش سلامت :

ü      مديران بهداشتي به عنوان هدايت‌گر و تسهيل ‌كننده كار تيمي

ü      كارشناسان بهداشتي درگير در برنامه و يا موضوع ارزيابي نيازها

ü      كارشناسان آموزش سلامت

ü      مردم بومي مرتبط با موضوع ارزيابي نياز

ü      كارشناسان آمار

ü      ساير متخصصين بر حسب مورد : كارشناسان رشته‌هايي از قبيل جامعه‌شناسي، اقتصاد، روان‌شناسي و ارتباطات 

براي آمادگي تيم ارزيابي نياز ، بهتر است يك كارگاه مهارت‌آموزي در زمينه مهارت شنيدن، صحبت كردن، بررسي نگرش ها ، مشاهده رفتار و استفاده از روش‌هاي بررسي كيفي در جمع‌آوري اطلاعات براي اعضاي تيم برگزار گردد.

n           فعاليت اول :   تعيين موقعيت

مرحله 1ـ شناسايي مشكل اولويت‌دار

ـ مشاوره با ذي نفعان و گروه‌ها

ـ جمع‌آوري داده‌ها

ـ ارايه يافته‌ها به جامعه

ـ تعيين اولويت‌ها

n           فعاليت اول :   تعيين موقعيت

مرحله 2ـ تجزيه و تحليل مشكل

ـ مروري بر منابع

ـ توصيف گروه هدف

ـ يافتن عوامل تأثير گذار

ـ تجزيه و تحليل عوامل همراهي كننده ( زمينه ساز، توانا كننده، تقويت كننده ) <span dir=

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: